Als mensen iets voor werkelijk houden, handelen ze ook op grond daarvan. Zo luidt het Thomas-theorema van Robert K. Merton.

Als je wilt begrijpen waarom mensen doen wat ze doen is niet van belang hoe de werkelijkheid in elkaar zit, maar hoe mensen de werkelijkheid beleven.

Als de Russen voor werkelijk houden dat de Oekraïnse rebellen een aanslag op de MH17 hebben gepleegd, zullen ze van daar uit handelen. Omgekeerd geldt hetzelfde: ons handelen na het neerhalen van de MH17 is gebaseerd op onze werkelijkheid dat dit is gebeurd door Russische wapens.

Dit is ook de reden dat succes vele vaders kent. Als het jouw werkelijkheid is dat iets tot stand gekomen is door jou inbreng, zul je je met die kennis ook gedragen als eigenaar van het succes.

Problemen gaan ontstaan als de gecreëerde werkelijkheid door niemand meer herkend wordt in de werkelijkheid die men zelf voor ogen heeft. In mijn ogen is dat een van de problemen waardoor de politiek zover van de mensen staat. Politieke partijen proberen voortdurend ons ervan te overtuigen dat zij het goed hebben gedaan, maar dan wel met hun werkelijkheid als vertrekpunt. Maar willen we tot elkaar komen dan zullen de eerste gesprekken moet gaan over het afstemmen van diezelfde werkelijkheid.

In de dagelijkse praktijk merk ik dit ook op de werkvloer. Vraag eens om je heen waarom mensen doen wat ze doen. Dan blijkt al snel dat mensen verschillende doelen nastreven. De perceptie van de werkomgeving maakt dat mensen zich op een bepaalde manier gedragen. Ze denken over goede werknemersvaardigheden te beschikken. En vanuit hun werkelijkheid klopt dat vaak ook nog wel, maar wat als de werkelijkheid van de baas een andere is. Dan blijken jouw goede werknemersvaardigheden ineens niet meer in je voordeel te werken, maar eerder in je nadeel.

Voordat we kunnen spreken over de werknemersvaardigheden zullen we eerst moeten vaststellen wat de norm is. Pas dan kun je vaststellen of iemand dezelfde werkelijkheid voor ogen heeft. Simpel? Toch is na economische noodzaak houding en gedrag een van de belangrijkste redenen voor arbeidsconflicten. En da’s frustrerend, als je denkt te beschikken over prima werknemersvaardigheden. En vanuit jouw werkelijkheid klopt dat ook, maar de werkelijkheid van je leidinggevende is een andere. Het is net zoals iets als analoog of digitaal TV kijken: je ziet hetzelfde, maar toch ziet het er anders uit. Veel kijk plezier!

 

Cees Jan Gieskes.